Dlaczego mincemeat pies cieszą się od stuleci niesłabnącą popularnością? Skąd wzięła się nietypowa nazwa tych ciasteczek i co tak naprawdę wspólnego mają dzisiejsze wypieki z oryginalnymi mincemeat pies?
Jeśli jesteście ciekawi odpowiedzi na te pytania, zapraszam do lektury!
Czytelniku!
Zanim przystąpisz do czytania – usiądź wygodnie, owiń się kocem z kubkiem kremowego piwa albo innego ulubionego napoju, ponieważ tekst jest dość długi :).
CZYM SĄ MINCEMEAT PIES?
Mincemeat pies to obecnie jeden z najbardziej popularnych wypieków, bez którego Brytyjczycy nie wyobrażają sobie Świąt Bożego Narodzenia. Współczesne mincemeat pies mają postać okrągłych płytkich tart z kruchego ciasta, wypełnionych słodkim, bakaliowym nadzieniem, (zwanym mincemeat) i przozdobionych kopułkami z ciasta w rozmaitych kształtach, takich jak: gwizadki, kwiatki, listki. W supermarketach można kupić gotowe mincemeat, czyli mieszanki bakaliowe, którymi nadziewa się te kruche minibabeczki.
Dzisiejsze mincemeat składa się mixu następujących składników (w różnych proporcjach): rodzynek, suszonej żurawiny i porzeczek, orzechów i migdałów, kandyzowanych owoców, skórki i soku z cytrusów, mieszanki przypraw korzennych, cukru, tłuszczu (oryginalnie jest to beef suet, czyli twardy łój gromadzący się wokół krowich nerek) i alkoholu – najczęściej brandy lub rumu, ale używa się też niekiedy półsłodkiego wina lub cydru. Czasami do mincemeat dodaje się również kwaśne, zielone jabłka, a łój zastępuje masłem. Nadzienie mincemeat wykorzystuje się także do innych deserów, takich jak puddingi czy pieczone jabłka.
NAZEWNICTWO
W dosłownym tłumaczeniu, mincemeat pie byłby to „placek z siekanym mięsem” (mince = siekać , meat = mięso, pie=placek ) i to proste tłumaczenie mówi nam w zasadzie wszystko o charakterze oryginalnego wypieku. Jednakże podchodząc do sprawy fachowo, znalazłam informację, że słowo „mince” w mincemeat oznacza małość, a „mincemeat” to po prostu drobno posiekane mięso. Kiedyś słowo „meat” określało też żywność w ogóle, nie tylko pochodzenia zwierzęcego.
HISTORIA MINCE PIES W SKRÓCIE
- Pierwsze wzmianki o mincemeat pies dotarły do Anglii wraz z rycerzami wypraw krzyżowych, którzy przywozili ze Wschodu orientalne przyprawy i nowe techniki gotowania. Zaczęto eksperymentować kulinarnie łącząc smaki słodkie z pikantnymi, pojawiły się przepisy na mięso gotowane z owocami i słodkimi przyprawami. Doprawianie potraw takimi składnikami jak szafran czy imbir było domeną bogatych, ponieważ składniki trzeba było importować z daleka.
- W średniowieczu używano do ciasta miodu i owoców jako środka konserwującego. Zwykle były to porzeczki, rodzynki, jabłka. Pozostałe składniki to nowe wschodnie przyprawy, mięso ptaków łownych i zwierząt łownych, cukier, łój i melasa. Co ciekawe, placki stawały się coraz większe, ponieważ służyły kilku osobom. Jednakże potem to już chyba prześcigano się w pieczeniu placków. Podobno największy tort osiągnął ponad 2 metry i 70 centymetrów średnicy i ważył prawie 75 kg!
- Nadzienie mincemeat zmieniało się na przestrzeni czasu stopniowo. Jeśli dobrze tłumaczę, to w 1394 roku używano do farszu: mięsa z bażantów, zajęcy, gołębi, królików oddzielone od kości i posiekane na drobne kawałki. Dodawano następnie serca i wątroby zwierząt, owcze nerki, klopsiki wołowe, jaja, marynowane grzyby, sól, pieprz, ocet i przyprawy. Wszystko gotowano w bulionie na kościach, później przelewano do formy z ciasta i zapiekano.
- W 1721 roku w północnej Anglii chętniej bazowano na gęsinie, a przepis z 1822 roku obejmował wołowinę, łój, cukier, porzeczki, rodzynki, cytrusy, przyprawy, skórkę pomarańczową, gęsinę, drób, języki (!) i jaja. Dopiero w XIX wieku dodano jabłka i brandy. Istny misz-masz!
- W XVI wieku do ciast świątecznych używano mięsa szarpanego, stąd nazwa sherd albo shird pie. Placki podawano na początku posiłku, ale kiedy zmniejszyła się ilość mięsa w cieście, wtedy placek zaczęto podawać na końcu, jako deser. W XVII wieku wołowinę zastąpiono słoniną, a w XIX całkowicie wyzbyto się mięsa, poza dodatkiem suetu.
- Szczególną rolę w historii mince pies odegrali Purytanie, którzy na przełomie XVI i XVII wieku dążyli do tego, aby Kościół anglikański wzorował się na Kościołach protestanckich. Sprzeciwiali się oni wszelkim katolickim ozdobom uznając je za bałwochwalstwo, więc mięsne placki także znalazły się pod ostrzałem.
- Istnieje mit, że Oliver Cromwell, angielski polityk, zakazał nawet obchodzenia świąt Bożego Narodzenia, a co za tym idzie, spożywania świątecznych placków. Ludność postanowiła jakoś obejść zakaz i gospodynie nadal piekły swoje placki, ale w okrągłym kształcie, aby nie budziły skojarzeń z betlejemskim żłobkiem. Kto by pomyślał, że ciasto można uznać za symbol szatana? 😉 Święta oraz tradycja pieczenia mince pies zostały przywrócone w 1660 roku przez nowego króla Karola II i od tej pory pozostano już przy okrągłym kształcie ciasta i słodkim farszu. Na ile historia ta jest prawdziwa nie wiem, ale brzmi ciekawie.
- Dzisiaj ciasteczka są w ogóle pozbawione mięsa, jedynym oryginalnym odzwierzęcym akcentem jest łój, który i tak często zastępuje się masłem.
LEGENDY I PRZESĄDY
- W średniowieczu próbowano nadać poszczególnym składnikom mięsnego ciasta oraz jego formie znaczenie religijne. Uważano, że cynamon, goździki i gałka muszkatołowa, to przyprawy symbolizujące dary ofiarowane Jezusowi przez trzech Mędrców. Podobno do ciasta używano używano 13 składników co miało reprezentować 12 apostołów i Jezusa, a siekaną baraninę dodawano na pamiątkę pasterzy.
- Kształt wypieków nie pozostawał bez znaczenia – pierwsze ciastka były średniej wielkości, owalne i podłużne, więc miały przypominać kołyskę będącej miejscem dla dziecka na cześć Dzieciątka Jezus. Historycy uważają jednak te teorie za naciągane.
- Istnieje również przesąd, że szczęście i pomyślność będzie sprzyjać przez cały rok temu, kto przez 12 dni Bożego Narodzenia* codziennie zje mincemeat pie. Takie przekonanie podobno narodziło się w czasach wiktoriańskich. W każdym domu przygotowywano mince pies w dużej ilości i częstowano przyjaciół. Codziennie należał zjeść ciastko od kogoś innego i nie można było odmówić, ponieważ wróżyło to pecha. Podczas częstowania się plackami, składano sobie nawzajem życzenia.
*12 dni Bożego Narodzenia to okres od 25 grudnia do 5 stycznia, każdy dzień był inną okazją do świętowania. W średniowiecznej Anglii był to czas uczt i świętowania, ale o tym innym razem…
CIEKAWOSTKI
- Oryginalne nadzienie nie przewidywało takiej ilości słodyczy jak w dzisiejszych plackach, ale skupiało się głównie na siekanym mięsie, z niewielkim dodatkiem suszonych owoców i przypraw.
- Przygotowanie mincemeat było sposobem konserwacji mięsa bez konieczności solenia czy wędzenia. Alkohol i owoce służyły za naturalny konserwant. Dodatkowo do przygotowania mincemeat można było wykorzystać resztki mięsa z innych potraw. Takie sposoby były szczególnie popularne od średniowiecza do renesansu. Podobno jeden z eseistów The Gentelmen’s Magazine * w 1733 roku napisał, że „mincemeat pie zyskało popularność w okresie Bożego Narodzenia z powodu nieurodzajności sezonu, braku świeżych owoców i mleka niezbędnych do przygotowania tart, sosów i innych tradycyjnych deserów”.
- Początkowo mincemeat było nazywane po prostu mielonym mięsem, ale znaczenie nazwy zmieniło się w XVI wieku. Od średniowiecza do XIX wieku nazywano je Christmas pies, shred pies, or minced pyes. Podobno w czasach Elżbiety I lub Jamesa I placki nazywano „minched pies” (ciasta z kopalni) , inne źródła donoszą, że od 1596 roku spopularyzowano nazwę”mutton-pie”(baranie ciasta), ale nazwa została zastąpiona inną, kiedy zmieniono baraninę w nadzieniu na języki cielęce, a potem flaczki.
- Podobno wielkim zwolennikiem mięsnej wersji ciasta był Henryk V, król Anglii, który zażyczył sobie podanie tego przysmaku podczas swojej koronacji w 1413 roku. Natomiast krół Henryk VIII wprowadził mincemeat pies na stołu w czasie świąt i tak spopularyzowała się nazwa Christmas Pie.
- O bożonarodzeniowych ciastkach wspominano także w wierszach czy rymowankach. Jedną z najbardziej znanych jest dziecięca rymowanka o małym Jacku Hornerze z 1725 roku. Jej treść brzmi:
„Little Jack Horner
Sat in the corner
Eating his Christmas pie;
He put in this thumb,
And pulled out a plum,
And said: „What a good boy am I!”
*magazyn wydawany w Wielkiej Brytanii od roku 1731 aż do 1907 roku. Założył go dziennikarz Edward Cave. Czasami zwano go też The monthly Intelligencer. Zamieszczano w nim przedruki z innych gazet, a także teksty dotyczące sztuki, religii, poezji. Po jakimś czasie dodano doń Historical Register, spis wszystkich najważniejszych wydarzeń roku.
Tekst powstał w oparciu o tłumaczenia artykułów:
https://whatscookingamerica.net/History/PieHistory/MincemeatPie.html
http://lakesicecream.com/history-mince-pie/
https://whydyoueatthat.wordpress.com/2011/12/12/day-12-mincemeat-pie/
http://blog.english-heritage.org.uk/recipe-for-real-mince-pies/
Merci beaucoup pour tous ces détails ! J’ai cherché les informations sur ces tartelettes et j’ai appris trop de choses! Bon boulot! Merci!
Merci beaucoup pour vos aimables paroles. Ce que vous dites est très motivant :). Salutations!